FAQ Ketting en versnellingen

De ketting is het onderdeel die de kracht van de benen overzet naar het wiel. Via de kettingwielen kan er dan gemakkelijk gekozen worden voor een grotere of kleinere overbrenging afhankelijk van de omstandigheden en kracht van de fietser.
De ketting is dus een onderdeel die zeer belangrijk is en zeker een diepere uitleg waardig is. 

Tot op heden is de metalen ketting nog steeds het meest gebruikelijke om de beenkracht van de fietser om te zetten in voorwaartse beweging. Naast de klassieke metalen ketting zijn er ook andere mogelijkheden die we hier onder gaan bespreken. 

 

Metalen ketting

De metalen ketting is dus tot op heden nog steeds de meest gebruikte vorm van overbrenging tussen de pedalen en het achterwiel. Dit komt door de eenvoud en de prijs.
Een metalen ketting is een onderdeel die zeer goed bestand is tegen slijten indien deze nu en dan een klein onderhoud krijgt. 

De ketting bestaat uit 5 onderdelen zoals hier aangegeven op de tekening. Het belangrijkste is dat de ketting soepel kan bewegen tussen de pen, bus en rol componenten. Dit kan eenvoudig door nu en dan de ketting te kuisen en opnieuw in te vetten. Dit wordt dan ook best gedaan bij ieder onderhoud van de fiets. Soms, bijvoorbeeld bij hevige regenval of uitzonderlijke vuile omstandigheden zoals mountainbiken, is het aangeraden om de ketting tussentijds opnieuw te smeren. 


Opgelet: een ketting die compleet droog staat, met de verkeerde olie is ingevet of veel te vuil is zal sneller verslijten en zal ook meer weerstand bieden tijdens het rijden.

Een veel gemaakte fout is de ketting in te smeren met de welbekende WD40 antiblock olie. Deze olie is geen smeermiddel en is enkel bedoeld om onderdelen die vast zitten terug los te maken. Bijgevolg zal een ketting hier niet goed door gesmeerd worden en zal de ketting al snel terug beginnen kraken en piepen. 

Een kettingolie moet volgende eigenschappen hebben:

- Smeren van de onderdelen

- zo weinig mogelijk vuil aantrekken en vasthouden

- zo goed mogelijk waterbestendig zijn

- corrosie van de ketting voorkomen

 

 

 

Je fietsketting onderhouden: 6 tips voor het beste resultaat

 

 

Als hij goed loopt, sta je er niet bij stil. Maar zodra je fietsketting kapot is of niet werkt, merk je direct hoe cruciaal dit stukje techniek is voor je fiets. Natuurlijk kunnen wij bij 2wielershop altijd je ketting smeren, repareren of zelfs vervangen, maar voorkomen is beter dan genezen. Daarom geven we je graag zes tips om je fietsketting zelf te onderhouden.


1. JE NIEUWE FIETSKETTING SCHOONHOUDEN


Een nieuwe fietsketting is ingesmeerd met hoogwaardige smeerolie en voelt daardoor vettig, maar niet altijd plakkerig aan. Deze smeerolie zorgt voor een soepele ketting van. Als je fiets een gesloten kettingkast heeft, hoef je niks te doen als de ketting nieuw is, de kast beschermd tegen vuil. Zonder kettingkast kun je beter de ketting een beetje droog maken met een schone doek, zo voorkom je het aantrekken van stof, zand en ander vuil, want dit zorgt voor snellere slijtage van de ketting en het tandwiel. Dit droog maken kan met een ontvetter, zoals WD40 of remmenreiniger, en een doek.

 

2. ONNODIGE SLIJTAGE VOORKOMEN

 

Een fietsketting kan slijten. Door je rijstijl aan te passen kun je echter het slijten minimaliseren, onafhankelijk van welk type ketting je gebruikt.

  • Voorkom extreme posities van de kettinglijn bij het schakelen, zoals een te groot verschil tussen de maat van de cassettekrans en die van het voorblad. Probeer je kettinglijn tussen de voorbladen en de cassette zo recht mogelijk te houden. (zie hoofdstuk cross chaining hier onder)
  • Stel je ketting niet tè strak af bij een single speed, dit zorgt voor snelle slijtage van de ketting en problemen aan de lagers van het wiel en de trapas.
  • Vermijd te veel kracht op de ketting. Rijd je bergop? Anticipeer en schakel op tijd.
  • Schakel niet vanuit stilstand: schakel naar het kleine voorblad voordat je stopt of afstapt. Dit is bij een schakelsysteem met derailleur natuurlijk.

 

3. REGELMATIG FIETSKETTING OP ONDERHOUD CHECKEN


Gebruik je je fiets meer in de stad of ben je een fanatieke mountainbiker? Afhankelijk van je rijstijl en type fiets heeft je ketting vaker of minder vaak onderhoud nodig om je fietscomfort te optimaliseren. Fiets je vooral onder droge omstandigheden over relatief schone straten? Dan hoef je je ketting minder vaak te controleren dan wanneer je in natte, off-road, stoffige of modderige omstandigheden fietst. Let ook op strooizout in de winter, dat is een ketting-killer. Niet helemaal zeker of het weer tijd is voor controle van je fietsketting? Let dan op de volgende kenmerken:

  • De ketting maakt lawaai (droge, ratelende ketting);
  • Piepende geluiden van de aandrijving;
  • Chain-s (de ketting blijft hangen aan het kleine/middelste kettingblad);
  • Verminderde schakelprestaties (let op: ligt niet altijd aan de ketting).


4. JE FIETSKETTING ONDERHOUDEN

 

Goed voor je ketting zorgen scheelt al een heleboel! Houd daarom je ketting goed schoon en smeer hem wanneer nodig. Hiermee verleng je de levensduur van je ketting en kettingwielen en blijft je ketting soepel lopen.

SCHOONMAKEN

  • Maak de ketting schoon met ontvetter (WD40 of brakecleaner) en een droge doek.
  • Modder en zand zijn eenvoudig weg te poetsen met een messing borstel of 2 oude tandenborstels die op elkaar gemonteerd zijn om de ketting erdoor te trekken kunnen gebruikt worden om het vuil makkelijk van de ketting te krijgen en, zo nodig, wat warm water met afwasmiddel kan wonderen doen
  • Neem ook de cassette, derailleurs en de derailleurwieltjes mee!
  • Laat zure of alkalische reinigingsmiddelen (zoals roestverwijderaars) staan! Hiermee kun je je ketting flink beschadigen.
  • Hetzelfde geldt voor badjes met (agressieve) ontvetter: hiermee wordt het bestaande vet tussen de rolletjes verwijderd waardoor de ketting breekbaar wordt. Bovendien zijn dit soort ontvetters slecht voor het milieu.
  • Een kettingwasmachine is onnodig voor de gewone fietser.

SMEREN

  • Smeer de ketting altijd in wanneer je deze hebt schoongemaakt, en vaker indien nodig.
  • Let op: zorg dat je ketting geheel droog is voordat je hem smeert.
  • Het smeermiddel (smeerolie) moet geheel kunnen doordringen in de lagers. Daar zitten de onderdelen die het meest slijtagegevoelig zijn.
  • Test of je het juiste smeermiddel te pakken hebt: voorkom plakkerig aanvoelende olie, die is alleen voor heavy use sportfietsen die veel in natte omstandigheden rijden en die zeer regelmatig worden schoongemaakt.
  • Gebruik niet teveel smeermiddel, en voorkom ophoping. Breng alleen smeermiddel aan op cruciale delen zoals de rollers. De rest van de ketting heeft weinig vet nodig, waarmee je roest vermijdt.
  • doe de olie altijd aan de binnenkant van de ketting, zo worden de kettingwielen direct ook even voorzien van een laagje olie en zal dit ook helpen om deze langer in goede conditie te houden.
  • Voorkom het aantrekken van vuil en stof door de buitenkant van de ketting schoon te maken met een droge doek.
  • bij gebruik van een ketting spray altijd opletten dat de remranden niet ingevet worden. Gebeurt dit toch, dan moet dit zo snel mogelijk terug ontvet worden. Zeker bij schijfremmen is het zeer belangrijk dat de schijf en remblokken niet vet worden. Gebeurt dit wel dan zal je, naast verminderde remkracht, last krijgen van luid piepen en kan je niet anders dan de remblokken vervangen. De schijf kan normaal wel terug ontvet worden maar dit is dus zeker niet aan te raden.
  • Test de ketting: schakel even op alle versnellingen om te checken dat alles weer soepel loopt.

 

5. SLIJTAGE VAN JE FIETSKETTING CONTROLEREN

 

Wanneer je te lang wacht met het repareren of vervangen van een versleten ketting heeft dit gevolgen voor je fiets. Het schakelen zal minder makkelijk gaan, je ketting kan overslaan of zelfs breken. Let daarom op:

  • Directe schade aan de ketting
  • Oppervlakkige schade aan de ketting (bijvoorbeeld roest)
  • Slijtage van de ketting en tandwielen

Wanneer moet je je ketting controleren?

  • Ketting controleren stadsfiets op de weg en onder droge (!) omstandigheden
  • De gemiddelde ketting van een stadsfiets heeft een levensduur van +- 4000 kilometer indien goed onderhouden
  • Ketting controleren mountainbike of gravelbike onder meer extreme omstandigheden: iedere 150 kilometer is geen overbodige luxe.
  • Ketting controleren racefiets: ieder kwartaal of om de 500 kilometer

 

6. FIETSKETTING DESKUNDIG LATEN REPAREREN


Is het toch fout gegaan? Of heb je geen zin in vieze handen? Als je fietsketting piept, je ketting is vastgelopen of je zelfs een kettingbreuk hebt, moet je daar niet te lang mee doorfietsen. Je kunt altijd terecht in de winkel van 2wielershop, waar wij je fietsketting snel repareren. 

 

Voor en nadelen van een metalen ketting

Voordelen

- Prijs, afhankelijk van het aantal versnellingen de ketting moet bedienen zijn de prijzen meestal ergens tussen de 5 en 50 euro. Echte top kettingen voor race doeleinden kunnen nog meer kosten maar hier zijn dan ook speciale coatings en metalen in verwerkt. Voor de gemiddelde fietser is dit helemaal niet nodig.

- Geschikt voor extreme omstandigheden. Een ketting kan serieus wat mishandeling verdragen zonder slecht te gaan werken. 
- Laag gewicht: zeer belangrijk in races. Iets minder voor de gemiddelde fietser maar toch mooi meegenomen.

- hoog rendement: er gaat zeer weinig kracht verloren tussen de pedaal en het achterwiel.
- vrij eenvoudig zelf te onderhouden

- eenvoudig om verschillende overbrengingen (versnellingen) in te bouwen.

 

Nadelen

- Het grootste nadeel van de ketting is het onderhoud zelf. Om een ketting in goede conditie te houden is er regelmatig onderhoud nodig en moet de ketting altijd proper en ingevet blijven. Doe je dit niet kan je meestal niet anders dan de oude ketting te vervangen door een nieuwe. Ook zal de ketting na verloop van tijd "uitgerokken" zijn.
Dit komt omdat er door de slijtage aan de pen en bus meer en meer speling komt en na verloop van tijd is deze speling te veel om soepel te blijven rollen over de kettingwielen. 
Dit kan eenvoudig zelf gemeten worden met een kettingmeter zoals op onderstaande foto. Dit eenvoudig instrument is niet duur en kan je geld uitsparen. Ook zonder slijtagemeter kun je de slijtage opmeten. Plaats de ketting op het buitenblad en til hem middenop het blad omhoog. Kun je de ketting meer dan een halve schakel omhoogtrekken? Tijd voor onderhoud: je ketting of kettingblad is waarschijnlijk versleten.

- Bij verschillende aantallen van versnellingen is ook telkens een andere specifieke ketting nodig. Deze zijn niet uitwisselbaar. Indien je de verkeerde hebt aangekocht kan je niet anders dan een andere, correcte, ketting kopen.

 

Cross Chaining

 

Om de levensduur van je ketting te optimaliseren is het belangrijk dat je de ketting altijd zo recht mogelijk gehouden wordt.
Daarmee bedoel ik uiteraard dat de ketting in een min of meer rechte lijn van het voorste kettingwiel naar het achterste kettingwiel moet lopen. Hier zijn verschillende redenen voor.

1) als de ketting recht loopt is er zo goed als geen extra slijtage omdat de ketting in een bepaalde hoek gedwongen word. Een ketting zal dus veel sneller gaan verslijten als hij iedere keer een bocht moet maken om het volgende kettingwiel te bereiken

2) Er is veel minder weerstand van de ketting als deze gewoon rechtdoor kan i.p.v. te moeten plooien om het volgende kettingwiel te bereiken. Hierdoor zal je dus makkelijker fietsen onder dezelfde omstandigheden.

3) de derailleur moet veel minder in of uit gaan om de spanning op de ketting te behouden. Als bv vooraan en achteraan op het grootste kettingwiel draait zoals op fig 2 moet de ketting een veel grotere afstand afleggen dan als de ketting op de 2 kleinste kettingwielen draait zoals op fig 1. Om de extra schakels op te vangen moet de derailleur dus veel meer speling opvangen en moet de veer van de derailleur veel meer werken. Bijgevolg zal deze veer na verloop van tijd zijn spanning verliezen en moet er een nieuwe derailleur gemonteerd worden.

4) Als de ketting te ver moet uitwijken is het mogelijk dat deze de derailleur begint te slepen. Dit zal natuurlijk lawaai maken maar het zal de derailleur en ketting ook sneller doen verslijten.

Mag het dan absoluut nooit? Tuurlijk wel, Maar probeer het tot een minimum te beperken 😉

 

Versnellingen

De eerste experimenten met versnellingssystemen voor fietsen dateren uit de jaren 80 van de 19de eeuw. In het begin van de 20e eeuw waren dit meestal naafversnellingen; Engeland was het belangrijkste productieland. De Fransen experimenteerden veel met derailleurs. Derailleurs vonden pas echt ingang, toen de Fransman Lucien Juy van Simplex de kabelderailleur introduceerde. In de Ronde van Frankrijk werden derailleurs voor het eerst toegestaan in 1937. Het Italiaanse bedrijf Campagnolo experimenteerde vanaf 1949 met een achterderailleur op basis van een vervormbaar parallellogram. Na veel prototypes, die alleen door coureurs gebruikt werden, komt in 1953 de productie van die derailleur, de "Gran Sport" , op gang en heeft onmiddellijk veel succes. Begin jaren zeventig komen Japanse firma's als Shimano en SunTour naar Europa.

Tegenwoordig zijn de versnellingen zo geëvolueerd dat er kan gekozen worden, afhankelijk van het soort fiets en de prijs, tussen de 5 en 24 versnellingen voor de klassieke versnellingen met derailleur en 3 tot 8 versnellingen met naafversnellingen en tot 14 versnellingen (ondertussen al meer zelfs) met op auto geïnspireerde versnellingen in volledig gesloten versnellingsbakken.
En tegenwoordig kan je zelfs al verschillende modellen van elektronisch schakelen bekomen. Zelfs versnellingen die zich automatisch aanpassen aan de snelheid en gevraagde kracht. Als dat geen luxe is.

 

Ik zet de verschillende systemen even allemaal op een lijstje: 

Vast verzet/single speed/geen versnellingen

Omafietsen, OV-fietsen en andere simpele fietsen hebben geen versnellingen. Ook sportieve fietsen als single speedfietsen zijn gestript van versnellingen. Het grote voordeel daarvan is dat je geen energie verspilt aan versnellingen. Er zit ook minder op de fiets dus er kan simpelweg minder kapot gaan.

Voordelen

  • Eenvoudig
  • Goedkoop
  • Licht
  • Geen extra onderhoud
  • Geen extra  weerstand in de aandrijving
  • Geen versnellingskabels
  • "clean" look

 

Nadelen

  • Alleen voor fitte mensen in een vlakke omgeving of korte ritjes in de stad.
  • Af en toe ongunstig beentempo fietsen (harde wind mee of tegen, korte hellingen)

 

Derailleurversnellingen

Op mountainbikes en racefietsen vind je bijna altijd derailleurversnellingen vanwege het grote bereik, lage gewicht, hoge rendement en de kleine stapjes tussen de versnellingen. Op zich zijn ze ook prima geschikt voor gewone fietsen. Het nadeel is alleen dat ze kwetsbaar zijn, snel slijten en veel onderhoud vragen. Derailleurversnellingen kunnen niet gecombineerd worden met een dichte kettingkast. Wel kun je een kettingscherm monteren om je broek schoon te houden.

Voordelen

  • Geschikt voor meest extreme omstandigheden
  • Altijd genoeg versnellingen
  • Versnellingen makkelijk zelf aan te passen
  • Hoog rendement
  • Laag gewicht
  • Kleine stapjes tussen versnellingen mogelijk
  • Wiel redelijk makkelijk te verwijderen
  • Goedkoop in aanschaf
  • Onderhoud redelijk makkelijk zelf te doen

Nadelen

  • Hoge slijtage
  • Veel onderhoud
  • Schakelen soms wat ingewikkeld (zowel voor als achter)
  • Kwetsbaar, kan makkelijk kapot (bv gebroken achterderailleur door een tak, of ketting tussen tandwielen en spaken)
  • Ketting wordt erg vies (viezer dan op een open draaiende ketting met versnellingsnaaf omdat de derailleur en tandwielen ook vuil vast houden en je met het schakelen het vuil van de tandwielen weer op de ketting aanbrengt)
  • Geen dichte kettingkast mogelijk
  • Geen riem- of cardanaandrijving mogelijk
  • Geïndexeerde schakelen gevoelig voor storingen
  • schakelen dient altijd te gebeuren tijdens het fietsen. De ketting zal alleen dan verspringen van kettingwiel

 

Nexus 3 versnellingsnaaf

De Nexus 3 zie je vaak op transportfietsen.

Voordelen

  • Loopt licht in tweede versnelling
  • Eerste versnelling geschikt voor korte heuvels, steil viaduct, zware bepakking en harde tegenwind
  • kan zowel met ketting, riem of cardan gebruikt worden
  • schakelen kan perfect tijdens stilstand. Schakelmechanisme staat los van ketting en kettingwielen

Nadelen

  • Stappen erg groot tussen de versnellingen
  • Derde versnelling nauwelijks bruikbaar door extra weerstand en grote stap
  • Moet losgemaakt worden bij demontage achterwiel
  • De kabel behoeft af en toe onderhoud
  • Te weinig versnellingen voor heuvelachtig terrein
  • Extra gewicht en extra kosten ten opzichte van fiets zonder versnellingen
  • probeer schakelen tijdens fietsen te vermijden. Beste is de pedalen even stil te houden tijdens het schakelen om schade aan intern mechanisme te voorkomen

 

Nexus 7 versnellingsnaaf

De goedkope versnellingsnaaf die op veel wat luxere stadsfietsen zit. In vergelijking met de Nexus 8 is de Nexus 7 minder duurzaam lijkt en trapt zwaarder.

Voordelen

  • Redelijk bereik
  • Goedkoop
  • kan zowel met ketting, riem of cardan gebruikt worden
  • schakelen kan perfect tijdens stilstand. Schakelmechanisme staat los van ketting en kettingwielen

Nadelen

  • Veel verlies in meest gebruikte versnellingen 3,4 en 5.
  • Vrij zwaar
  • Moet losgemaakt worden bij demontage achterwiel
  • Af en toe onderhoud van de kabel
  • Lichtste verzet net niet licht genoeg voor echt zware en lange hellingen
  • Matige kwaliteit
  • probeer schakelen tijdens fietsen te vermijden. Beste is de pedalen even stil te houden tijdens het schakelen om schade aan intern mechanisme te voorkomen

 

Nexus 8 versnellingsnaaf

De luxere versie van de Nexus 7. Grotere bereik, duurzamer en heel belangrijk: een hoger rendement. Lijkt zijn meerprijs (ongeveer 100 euro) ten opzichte van de Nexus 7 meer dan waard.

Voordelen

  • Goed bereik
  • Duidelijk beter van kwaliteit dan de Nexus 7
  • Relatief goedkoop
  • Loopt licht in vijfde versnelling
  • Loopt redelijk licht in de andere versnellingen
  • kan zowel met ketting, riem of cardan gebruikt worden
  • schakelen kan perfect tijdens stilstand. Schakelmechanisme staat los van ketting en kettingwielen

Nadelen

  • Stap tussen versnelling 5  en 6 vrij groot  (22%)
  • Lichtste versnelling net niet licht genoeg voor echt zware omstandigheden
  • probeer schakelen tijdens fietsen te vermijden. Beste is de pedalen even stil te houden tijdens het schakelen om schade aan intern mechanisme te voorkomen

Nuvinci traploze versnellingsnaaf

De NuVinci-naaf is bijzonder doordat die traploos is. Tussen de lichtste en zwaarste versnelling kun je elke versnelling kiezen die je wilt. Je kunt daardoor altijd in een optimaal beentempo fietsen. Je hebt niet dat de ene versnelling net te licht is en de volgende net te zwaar. De naaf heeft echter een groot nadeel. Het rendement is erg laag. Dat maakt dat de naaf voor gewone fietsen eigenlijk ongeschikt. Het voordeel dat je hebt gaat verloren door de extra verliezen in de naaf.

Voordelen

  • Onbeperkt aantal stapjes tussen de versnellingen
  • Volkomen stil (er zitten geen tikkende palletje in)
  • Robuuste constructie
  • schakelen kan perfect tijdens stilstand. Schakelmechanisme staat los van ketting en kettingwielen
  • kan zowel met ketting, riem of cardan gebruikt worden

Nadelen

  • Erg laag rendement.
  • Lichtste versnelling niet heel erg licht.

 

Rohloff 14 versnellingsnaaf

De Rohloffnaaf is populair onder vakantiefietsers en niet zonder reden. Want met de naaf heb je altijd genoeg versnellingen, de naaf is nagenoeg onderhoudsvrij, duurzaam, en het rendement lijkt nauwelijks slechter dan van derailleurversnellingen. Enige nadeel is eigenlijk de prijs.

Voordelen

  • Geschikt voor meest extreme omstandigheden
  • Altijd genoeg versnellingen
  • Duurzaam
  • Rendement vermoedelijk nauwelijks slechter dan van derailleurversnellingen
  • Wiel verwijderen vrij makkelijk voor een wiel met versnellingsnaaf (en gaat misschien wel makkelijker dan met fiets met derailleur)
  • kan zowel met ketting, riem of cardan gebruikt worden
  • schakelen kan perfect tijdens stilstand. Schakelmechanisme staat los van ketting en kettingwielen

Nadelen

  • Prijzig
  • Stapjes tussen versnellingen wellicht net te groot
  • probeer schakelen tijdens fietsen te vermijden. Beste is de pedalen even stil te houden tijdens het schakelen om schade aan intern mechanisme te voorkomen

 

Fiets met versnellingsbak

Met een versnellingsbak bij de trapas met achttien versnellingen heeft het Duitse Pinion iets bijzonders. Revolutionair? Niet helemaal. ‘In de jaren vijftig was er al een Mutaped-versnellingsbak voor fietsers, weliswaar met slechts drie versnellingen.’

Concurrent voor Rohloff?

Schakelen gaat onder normale omstandigheden prima, maar onder volle kracht lukt niet. Ook is zo’n versnellingsbak al eens eerder uitgevonden. Toch mag de combinatie van plek, aantal versnellingen en constructie zeker uniek worden genoemd.
De hamvraag voor fietsers is of het kan concurreren met het andere ingenieuze Duitse versnellingssysteem: de Rohloff-naaf.
Een voordeel zou minder slijtage van de ketting moeten zijn. De beenkracht wordt door de versnellingsbak direct omgezet in lagere kracht (meestal) en een hoger toerental. Dat betekent minder kracht op de ketting. Daarnaast biedt de Pinion een groter bereik en kleinere stapjes tussen de versnellingen. Maar een ernstig nadeel is dat het systeem vermoedelijk zwaarder loopt dan de Rohloff-naaf. In een test in mijn meethal verbruikt de Tout Terrain met de Pinion 10 watt meer dan de Santos Travel Lite met Rohloff-naaf en snaaraandrijving. Dat komt waarschijnlijk door het feit dat er veel tandwielen moeten draaien, en dat kost energie.

Pinion-producent claimt 60.000 probleemloze kilometers

Bij de trapas zitten twee assen met twee keer negen paren tandwielen. Schakelen gebeurt door steeds twee paren tandwielen te koppelen op de assen. Per versnelling worden dus steeds vier tandwielen in serie gebruikt. De Pinion draait dus altijd vier tandwielen. Bij de Rohloff is dat alleen in de versnellingen 1, 2, 3, 5, 6 en 7. Maar misschien is de Pinion onder zware belasting efficiënter, of gaat die na het inrijden lichter lopen. De Rohloff blijkt nagenoeg onverwoestbaar. Ook dat is afwachten met de Pinion. De bouwers claimen 60.000 probleemloze kilometers. Maar of het lukt om de productiekwaliteit te handhaven die daarvoor nodig is?’

 

Voordelen

  • Geschikt voor meest extreme omstandigheden
  • Altijd genoeg versnellingen
  • Duurzaam
  • Rendement vermoedelijk nauwelijks slechter dan van derailleurversnellingen
  • Wiel verwijderen vrij makkelijk
  • kan zowel met ketting, riem gebruikt worden
  • schakelen kan perfect tijdens stilstand. Schakelmechanisme staat los van ketting en kettingwielen

Nadelen

  • Prijzig
  • fietsframe moet ontworpen worden voor dit type. Kan niet achteraf gemonteerd of gedemonteerd worden.
  • probeer schakelen tijdens fietsen te vermijden. Beste is de pedalen even stil te houden tijdens het schakelen om schade aan intern mechanisme te voorkomen

 

 

 

 

Getande riem

Fiets met riemaandrijving – De voordelen en nadelen van een belt drive fiets

 

Een fiets met riemaandrijving, of met andere woorden een belt drive fiets, zie je steeds vaker. Vooral de voordelen van een belt drive fiets halen veel mensen over om voor een fiets met riemaandrijving te kiezen. Maar wat zijn deze voordelen en zijn er ook nadelen aan deze fiets? 

Een riemaandrijving wordt ook wel belt drive genoemd. Een belt drive is een getande riem van carbon die de “normale” fietsketting vervangt. Samen met de speciale tandwielen krijg je een duurzaam en stil systeem dat ook nog eens erg onderhoudsvriendelijk is.

Nog een extra voordeel van een fiets met riemaandrijving: geen vieze ketting meer die kan afgeven op je kleding!

De geschiedenis van fietsen met riemaandrijving

Riemaandrijving voor fietsen is niet nieuw. De techniek bestaat al behoorlijk lang. Maar voorheen was de belt drive techniek erg duur. De voordelen van een fiets met riemaandrijving wogen toen nog niet op tegen de kosten. Veel mensen kozen om die reden toch voor een fiets met fietsketting.

Een fiets met een traditionele fietsketting was vroeger de goedkopere optie.

Tegenwoordig is een belt drive fiets al een heel stuk goedkoper. Sterker nog, het prijsverschil is al een stuk kleiner geworden. Als je dan bedenkt dat het onderhoud van je fiets een stuk goedkoper is, zou je onder de streep zelfs voordeliger uit kunnen zijn met een belt drive fiets. We zetten alle voor- en nadelen van een fiets met riemaandrijving voor je op een rij.

De voordelen van een fiets met riemaandrijving

De meeste eigenaren van een stadsfiets of e-bike willen zo min mogelijk onderhoud aan hun fiets. Een belt drive fiets is dan ideaal. Een riem hoef je nooit te smeren en als de riem vies is geworden hoef je er alleen maar even met een doekje overheen te gaan.

Een belt drive gaat ongeveer vier keer zo lang mee als een traditionele fietsketting en is dus ontzettend duurzaam. Naast een lange levensduur en minder onderhoud is een belt drive fiets ook nog eens ontzettend stil. Een traditionele fietsketting maakt daarentegen veel meer lawaai.

Als je voor het eerst op een fiets met riemaandrijving rijdt, valt het verschil je pas echt op. De metalen onderdelen van een traditionele fietsketting met tandwielen maken nou eenmaal relatief veel geluid. Houd je dus wel van stilte? Dan is een riemaandrijving een goede keuze. Hoe vies de riem ook is en hoeveel zand er ook op zit, hij blijft stil!

De carbon vezels maken de belt drive ijzersterk.

Een ander voordeel is dat een riem versterkt is met carbonvezels. Daarom is een belt drive niet alleen veel lichter dan een ouderwetse fietsketting, maar ook nog eens ijzersterk. Bij een fietsketting heb je heel veel beweegbare schakels. En hoe goed je ook smeert, het blijven metalen delen die langs elkaar schuren. En dat veroorzaakt energieverlies. Bij een fiets met riemaandrijving is dat helemaal verleden tijd. Je kunt met dezelfde kracht dus harder fietsen. Je bent dus niet alleen muisstil, maar ook nog eens supersnel!

De nadelen van een fiets met riemaandrijving

Een fiets met een riemaandrijving heeft een specifiek frame nodig. Een riem bestaat namelijk uit één geheel en kan niet onderbroken worden zoals bij een fietsketting. Om de riem te kunnen plaatsen heb je dus een opening in het frame nodig waar de riem doorheen kan. Omdat de riem uit één geheel bestaat kun je deze niet repareren mocht deze kapot gaan. Je zult dus een nieuwe riem aan moeten schaffen.

Een fiets met riemaandrijving heeft een specifiek frame, zodat je de riem gemakkelijk kunt monteren.

Ga je bijvoorbeeld met fietsvakantie op je fiets met riemaandrijving? Zorg er dan altijd voor dat je een reserve riem bij je hebt. Een riem is namelijk nog niet standaard bij iedere fietsenwinkel verkrijgbaar. Een ander nadeel is dat een riem alleen maar in combinatie met een naafversnelling of een versnellingsbak gecombineerd kan worden. Het is niet mogelijk om een riem te gebruiken met een derailleursysteem. Je ziet dus (nog) geen racefietsen of mountainbikes terug met een riemaandrijving.

 

Cardan as

CARDANFIETS EN ZIJN GESCHIEDENIS

 

Een cardanfiets is een fiets die niet zoals gebruikelijk met een ketting of riem wordt aangedreven maar met een cardanas. Een cardanaandrijving wordt al jarenlang en veelvuldig bij diverse automerken en ook op motoren toegepast. Ook bij een aantal fietsmerken wordt deze aandrijving al vele jaren succesvol toegepast.

In Nederland worden door de fietsmerken byAr bike, Beixo en Brikbikes gebruik gemaakt van een cardanaandrijving. Jaarlijks groeit het aantal fietsen en daarmee het aantal gebruikers van fietsen met een cardanas. O.a. in Nederland rijden al vele duizenden fietsen met een cardanas rond. De fietsproducenten van de cardanfietsen verwachten dat dit aantal in de komende jaren verder zal groeien.

 

De toepassing van de cardanas op de fiets kent een lange historie. Al in de pionier dagen van de fiets experimenteerde men met een dergelijke aandrijving.

Men treft nog diverse voorbeelden van historische cardanfietsen aan in privécollecties of in die van musea. Door verschillende technische ontwikkelingen, nieuwe componenten en verbeterde productietechnieken, is de cardanas een volwaardig alternatief voor de fietsen met een ketting of riem.

De voordelen

  • Stabiele energieoverbrenging van een cardanas
  • Technisch zeer hoogwaardige aandrijving
  • Extreem weinig onderhoud
  • Nooit meer spannen of smeren
  • Aandrijving als design kenmerk
  • Nooit meer een kledingstuk tussen de ketting
  • Blijft werken, loopt niet van de tandwielen af zoals een ketting kan
  • Zeer schoon, hoeft niet of nauwelijks gesmeerd te worden
  • Geruisloos
  • Geen kwetsbare kettingkast nodig
  • Uiterst duurzaam

De nadelen

  • zwaar, merkbaar meer gewicht dan bv ketting
  • duur vergeleken met traditionele ketting aandrijving

Het toepassen van een cardanas op een fiets vergt specifieke kennis en een grote zorg bij ontwerp, assemblage en onderhoud. Een cardanas dient o.a. zonder inbouw druk in het fietsframe te worden geplaatst. Van een technische tolerantie bij de framebouw kan dan ook nagenoeg geen sprake zijn. Dit vergt een zeer grote precisie van de fabrikant wat tot uitdrukking komt in de gehele kwaliteit van fietsen met een cardanas.

Cardanfietsen zijn in het algemeen fietsen met een uitstekende kwaliteit en een lange levensduur. Lidmaatschap van de Federatie Cardanfiets zal daarmee ook als een keurmerk gaan dienen.

Cardan Historie

Cardanfietsen hebben een lange historie, die teruggaat tot eind 19e eeuw. In die tijd was de cardanaandrijving een geduchte concurrent van de toen zwakke fietsketting. De kwaliteit van deze laatste liet behoorlijk te wensen over. Ook in auto’s werden in die tijd kettingen gebruikt en hier zocht men alternatieven voor. Deze vond men in de vorm van tandwielen verbonden door een aandrijfas. Deze techniek sloop ook door naar de fietsindustrie.

De eerste patenten voor fietsen aangedreven door een as dateren uit het einde van de 19e eeuw. A. Fearnhead verkreeg in oktober 1891 het Britse patent op een fiets met een aandrijfas die in een ingesloten buis boven de achtervork liep. Bij het Amerikaanse patent van Walter Stillman (juli 1891) liep de aandrijfas door de achtervork zelf. 


In Amerika werden al vanaf 1893 asaangedreven fietsen geproduceerd door de “League Cycle Company”. Rond 1898 waren ze redelijk populair.


In continentaal Europa legde de Fabrique Nationale (F.N.) uit Namen die zich vanaf 1898 toe op de productie van fietsen zonder ketting. Door haar achtergrond als wapenfabriek leverde  F.N. vooral aan het Belgische leger. Hier was betrouwbaarheid en onderhoud een groter issue was dan op de particuliere markt. Een van haar modellen kreeg behoorlijke faam in Frankrijk, onder de naam Acatane. 

Ook in Nederland brachten fabrikanten modellen op de markt met als pionier het bedrijf “Burgers” uit Deventer. Niet alleen in ons eigen land maar ook internationaal.
Hoe dan ook: rond de eeuwwisseling van de 19e naar de 20e eeuw was de fiets met een ketting nog lang niet dominant in het straatbeeld en beleefde de cardanfiets haar hoogtepunt.

In 1902 presenteerde de “Hill-Climber Cycle Mfg. Co.” een cardanfiets  met drie versnellingen. Dit systeem werkte met drie verschillende sets kegeltandwielen. Door de zijdelingse krachten die de kegeltandwielen op elkaar uitoefenden moest het frame verstevigd worden. Bovendien kon een derailleur niet worden gebruikt; als men wilde schakelen moest een naafversnelling worden toegepast. 

Ondertussen stond de ontwikkeling van de ketting niet stil en een verbetering van de kwaliteit bovenop een fors prijsverschil betekende het geleidelijk verdwijnen van de markt van de cardanfietsen vanaf 1925. Als een van de laatste fabrikanten in Europa bleef het Duitse Dürkopp fietsen met een asaandrijving produceren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest ook Dürkopp het voor gezien houden.

Gedurende meer dan een halve eeuw waren de cardanfietsen van de markt verdwenen. Tot eind jaren 80 nieuwe technieken ontstonden die betrouwbaardere en vooral soepelere cardanaandrijvingen opleverden. Er werd vooral in Duitsland, de VS, Japan en Denemarken gepioneerd.

In de jaren 1980 bracht de firma Fendt haar eerste modellen op de markt met een totaal vernieuwde techniek. Beter lagers, tandwielen en verfijnde CNC -snijders maken een beter rendement mogelijk. Ook de ontwikkeling van naafversnelling heeft niet stilgestaan, waardoor versnellingen geen probleem meer zijn. 

In de VS kwam Dynamic Bicycles vanaf 1991 met een nieuwe generatie cardanfietsen.   Door deze voortrekkers is er tegenwoordig weer een groeiend aantal cardanfietsen op de markt.